ԽԱՂԱՂՈՒԹՅԱՆ ԽԱՉՄԵՐՈՒԿԸ ՀՅՈՒՍԻՍ–ՀԱՐԱՎ ՆԱԽԱԳԾԻ ՏԱՐԱԾԱՇՐՋԱՆԱՅԻՆ ՎԵՐԱԾՆՆԴԻ ՏԱՐԲԵՐԱԿ

 

1. Հայաստանի անփոխարինելի դերը

Հյուսիս–հարավ նախագծի հիմնական շահագրգիռ կողմերն են Իրանն ու Հնդկաստանը․ առաջինը ցանկանում է ապահովել անվտանգ ու կանխատեսելի ճանապարհ դեպի Եվրոպա, իսկ երկրորդը ձգտում է Կենտրոնական Ասիայի հետ ամենակարճ կապին։ Այս համատեքստում Ադրբեջանը բացառվում է իր ագրեսիվ քաղաքականության և ռիսկերի պատճառով։
Հայաստանը, իր Խաղաղության խաչմերուկ օրակարգով  առաջարկում է նոր ուղի՝ Մումբայ–Չաբահար–Մեղրի–Ալավերդի–Ջիլիզա–Փոթի, որը միաժամանակ կարճ է և անվտանգ։

2. Տնտեսական առավելություններ

 Ճանապարհի կրճատում․ Ալավերդի–Ջիլիզա հատվածում նախատեսվող 15 կմ թունելը զգալիորեն կրճատում է երթուղու երկարությունը։

• Խնայողություններ․ Կրճատված ճանապարհը նվազեցնում է ժամանակն ու վառելիքի ծախսը․ տարեկան տնտեսվում են տասնյակ միլիոնավոր դոլարներ։

• Նոր հնարավորություններ․ Հայաստանը ստանում է լոգիստիկ կենտրոնների, պահեստարանների, մաքսային և բաշխիչ հանգույցների կառուցման հնարավորություն, ինչն իր հերթին ստեղծում է հազարավոր աշխատատեղեր և ապահովում կայուն հարկային մուտքեր։

• Վրաստանի հետ համագործակցությունը․ Փոթին դառնում է ոչ միայն Հայաստանի, այլև Իրանի ու Հնդկաստանի ծովային դարպասը, ինչը բազմապատկում է Վրաստանի շահագրգռվածությունը։

• 
  
  
  

  3. Ներքին կայունություն

Միջազգային ներդրումների ներգրավումը ստեղծում է տնտեսական վերելք։

• Արտագաղթը նվազում է․ մարդիկ տեսնում են աշխատանքի և կայուն եկամուտի հեռանկար։

• Սոցիալական համերաշխությունը ամրապնդվում է․ Հայաստանը դառնում է ոչ թե պատերազմների, այլ առևտրի ու համագործակցության խաչմերուկ։

4. Բազմավեկտոր շահագրգռվածություն

Նախագիծը Հայաստանի՝ Խաղաղության խաչմերուկ օրակարգի շնորհիվ վերածվում է ոչ միայն Հյուսիս–հարավ, այլև Արևելք–Արևմուտք միջազգային կապերի բազմավեկտոր հանգույցի։

• Տարածաշրջանային խաղացողներ․ շահագրգռված են Իրանը, Հնդկաստանը, Ռուսաստանը, Եվրոպան, Չինաստանը և Մեծ Բրիտանիան։

• Միջազգային աջակցություն․ Թունելաշինության փորձ ունեցող երկրներ՝ Շվեյցարիա, Ճապոնիա, Ռուսաստան, Ֆրանսիա, Մեծ Բրիտանիա, ԱՄՆ, կարող են ներգրավվել ներդրումներով։

• Հանքային պաշարներ․ Թունելաշինության ընթացքում հնարավոր է նոր հանքավայրերի բացահայտում, ինչը շահագրգռում է հումքի պակաս ունեցող զարգացած երկրներին։

5. Քաղաքական հետևանքներ

• Հայաստանի անփոխարինելի դերը միջազգային առևտրում ստիպում է գործընկերներին լինել նրա անվտանգության երաշխավորը։

• Տարածաշրջանում պատերազմական ռիսկերը նվազում են․ ցանկացած ապակայունացում կվտանգի հսկայական ներդրումները։

• Հայաստանը ստանում է տնտեսական կայունություն և նոր միջազգային կշիռ՝ դառնալով գործոն, այլ ոչ թե հետևանք։ 

Եզրակացություն

Հյուսիս–հարավ նախագծիի հայկական՝ Խաղաղության խաչմերուկ տարբերակը ոչ միայն տնտեսական, այլև քաղաքական անհրաժեշտություն է։ Այն ապահովում է Հայաստանի ներքին կայունությունը, նոր աշխատատեղեր և ներդրումներ, և միաժամանակ դարձնում մեր երկիրը տարածաշրջանային առանցքային խաղացող։ Սա Հայաստանի համար պատմական հնարավորություն է՝ դուրս գալ փոքր պետության սահմանափակումներից և դառնալ մեծ նախագծերի միջուկ, որի շուրջ շահագրգիռ կլինեն ոչ միայն Իրանը և Հնդկաստանը, այլև Եվրոպան, Ռուսաստանը, և հեռանկարում նույնիսկ Թուրքիան ու Ադրբեջանը։