Ինչու՞ Երևանը չկա OECD-ի դիմացկուն քաղաքների ցուցակում.

    

    

    Դիմացկուն քաղաքների հարթակը (OECD Resilient Cities Framework) ուսումնասիրում է, թե ինչպես կարող են քաղաքները դիմակայել և հարմարվել տնտեսական, բնապահպանական և ինստիտուցիոնալ ճգնաժամերին՝ պահպանելով իրենց զարգացումը, բնակչության բարեկեցությունը և ներառական աճը։

Դիմացկուն քաղաքները ոչ միայն արձագանքում են խնդիրներին, այլև կանխատեսում են դրանք՝ ստեղծելով կայուն կառավարման համակարգեր։

Դիմացկունության չորս հիմնական ուղղություններ

 Տնտեսություն

• Բազմաճյուղ տնտեսական համակարգեր

• Կայուն տնտեսություն, որը ապահովում է աճ

• Նորարարության համար նպաստավոր պայմաններ

• Կրթական համակարգ, որը պատրաստում է մասնագետների այն ոլորտների համար, որտեղ ստեղծվում են նոր աշխատատեղեր և ծառայություններ

 Կառավարում

• Հստակ առաջնորդություն և կառավարման համակարգ

• Ռազմավարական և ամբողջական մոտեցումներ

• Պետական հատված՝ անհրաժեշտ հմտություններով

• Բաց և թափանցիկ կառավարում

 Հանրություն

• Միասնական և ներառական հանրություն

• Ակտիվ քաղաքացիական ցանցեր

• Անվտանգ և վստահ միջավայր

• Առողջ ապրելակերպով քաղաքացիներ

 Բնապահպանական միջավայր

• Կայուն և բազմազան էկոհամակարգ

• Հիմնական կարիքները բավարարող ենթակառուցվածք

• Բավարար բնական ռեսուրսներ

• Համահունչ և հետևողական հողօգտագործման քաղաքականություն

Օրինակներ՝ OECD-ի կողմից ընդգրկված քաղաքներից

• Անթալիա

• Բուրսա

• Բելու-Օրիզոնտի (Բրազիլիա)

• Կարդիֆ (Մեծ Բրիտանիա)

• Կոբե (Ճապոնիա)

• Կիոտո (Ճապոնիա)

• Լիսաբոն (Պորտուգալիա)

• Օսլո (Նորվեգիա)

• Օտտավա (Կանադա)

• Տամպերե (Ֆինլանդիա)

Վերլուծություն. ինչու՞  է Երևանը բացակայում  այս ցուցակից

  Երևանը՝ որպես տարածաշրջանի ամենահին և մշակութային առումով արժեքավոր մայրաքաղաքներից մեկը, կարող էր և պետք է լիներ նման ցուցակի բնական թեկնածուն։ Սակայն նրա բացակայությունը OECD-ի հարթակից պատահականություն չէ․ դա համակարգային խնդիրների հետևանք է։

 Տնտեսական մակարդակ

OECD-ի քաղաքները բնորոշվում են բազմաշերտ, նորարարական և դիմադրողական տնտեսությամբ։
Երևանում տնտեսական կառուցվածքը շարունակում է մնալ կենտրոնացված, ներմուծումներից կախված և պետական բյուջեից սնվող։
Արդյունաբերական հիմքը գրեթե կորցված է, իսկ նորարարական ոլորտները դեռ չեն դարձել տնտեսական կայունության հենասյուն։

Հարց. ինչո՞ւ Հայաստանը, ունենալով կրթված մարդկային ռեսուրս, չի ձևավորում բազմաճյուղ տնտեսություն, որը կարող է դիմակայել արտաքին ճնշումներին ու ճգնաժամերին։

 Կառավարման մակարդակ

OECD-ի քաղաքներում առաջնային է հաշվետվողական և ռազմավարական կառավարումը։
Երևանում՝

• քաղաքային ղեկավարումը հաճախ քաղաքականացված է,

• քաղաքապետի պաշտոնը դիտվում է որպես քաղաքական հարթակ, այլ ոչ՝ կառավարման ինստիտուտ,

• երկարաժամկետ քաղաքային ռազմավարություն փաստացի գոյություն չունի։

Հարց. արդյո՞ք Հայաստանի իշխանությունները գիտակցում են, որ Երևանը ոչ միայն մայրաքաղաք է, այլև պետական կայունության ցուցիչ։

 Սոցիալական մակարդակ

OECD-ի քաղաքներում հասարակությունը համախմբված է և ներգրավված պետական որոշումների կայացման գործընթացում։
Երևանում նկատվում է՝

• հանրային վստահության կորուստ պետական կառույցների նկատմամբ,

• քաղաքացիական նախաձեռնությունների անտեսում կամ քաղաքականացում,

• սոցիալական անհավասարություն և բնակարանային ճգնաժամ։

Հարց. կարո՞ղ է մի հանրություն, որն իր քաղաքում իրեն չի զգում մասնակցող և պաշտպանված, դառնալ դիմացկուն՝ միջազգային չափանիշներով։

 Բնապահպանական մակարդակ

OECD-ի քաղաքներն ունեն հստակ բնապահպանական քաղաքականություն։
Երևանը՝

• ունի օդի աղտոտման բարձր մակարդակ,

• կանաչ տարածքների կտրուկ նվազում,

• ջրի և թափոնների կառավարման թերություններ,

• էներգետիկ արդյունավետության ցածր մակարդակ։

Հարց. եթե Երևանը չի կարողանում ապահովել իր քաղաքացիների հիմնական էկոլոգիական պահանջները, ապա ինչպե՞ս կարող է այն դիտվել որպես կայուն կամ դիմացկուն քաղաք։

 Եզրակացություն

Երևանի բացակայությունը OECD-ի «Դիմացկուն քաղաքների» ցուցակից իրականում հուշում է միջազգային կառույցների վերաբերմունքը Հայաստանի քաղաքային կառավարման համակարգի հանդեպ։

Դա մի անուղղակի, բայց հստակ ազդանշան է, որ Հայաստանի իշխանությունները դեռ չեն ձևավորել այնպիսի քաղաքականություն, որը կապահովի՝

• երկարաժամկետ տնտեսական դիմադրողականություն,

• կառավարման թափանցիկություն,

• հանրության ներգրավվածություն,

• և բնապահպանական կայունություն։

Երևանը պետք է լինի պետական քաղաքականության առաջնային ուղղություն, ոչ թե քաղաքական մրցակցության դաշտ։
  Քաղաքն, որն իրեն չի պաշտպանում բնապահպանական, տնտեսական և կառավարման ճգնաժամերից, չի կարող լինել դիմացկուն։ Իսկ պետությունն, որն անտեսում է իր մայրաքաղաքի խնդիրները, վաղ թե ուշ կորցնում է ամբողջ համակարգի կայունությունը։